Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kaw, które różnią się między sobą nie tylko smakiem i aromatem, ale także jakością. Bardzo często spotyka się też z dość często używanym określeniem „specialty” albo „speciality”, które stanowi oznaczeniem dla produktów najwyższej jakości. Co jednak naprawdę oznacza to pojęcie? Jak to wygląda w rzeczywistości? Czym tak zachwycają się koneserzy?
Czym jest kawa specialty?
Chcąc posłużyć się najprostszą definicją, kawa specialty to termin, który używany jest do określenia produktów będących najwyższej jakości. Chodzi tutaj nie tylko o ziarna kawy same w sobie, ale i o cały łańcuch produkcji – od miejsca uprawy, przez osobę, która się nią zajmuje, aż po sposób dostawy i samą palarnię. Wszystko powinno znajdować się na jak najwyższym poziomie, oferując produkt od początku do końca sprawdzony i pewny. Obok pojęcia „specialty” czy „speciality” używa się też innego – „single origin” albo „single estate”, czyli po prostu „jedno źródło”.
Skąd wziąć kawę specialty?
Bardzo często możemy spotkać się z tym pojęciem, nawet na opakowaniach kaw kupowanych w marketach, ale jak wygląda to w rzeczywistości? Tak naprawdę różnie i należy podejść do sprawy z dużą dozą ostrożności. Kawa specialty (www.javacoffee.pl/pl/13-kawa), to produkt, który od początku do końca powinien być oferowany przez sprawdzonego dostawcę. To znaczy, że musi wystąpić gwarancja świeżego zbioru, wypalenia, a także wyjątkowego smaku i aromatu. Zwykłe kawy w sklepach, zwłaszcza już te zmielone, tego nie mają. Chcąc sięgnąć po prawdziwą kawę wysokiej jakości, najlepiej szukać w palarniach, gdzie są one palone na bieżąco, a tym samym zachowują wszystkie swoje właściwości.
Co wyróżnia kawę specialty?
Przede wszystkim, żeby kawa mogła zostać uznana za specialty, w pierwszej kolejności musi być poddania ocenie jakości. Tym zajmują się specjalnie wykwalifikowani do tego ludzie, nazywani Q-graderami. Są to osoby, które mają niezbędną wiedzę oraz doświadczenie w tematyce kawy, jej pochodzenia, sposobów produkcji oraz potrafi ocenić ziarna pod kątek posiadanych przez nie defektów. Żeby zostać Q-graderem potrzebny jest do tego specjalny certyfikat i zdanie specjalnych testów.
To, co wyróżnia produkty specialty od innych, jest przede wszystkim fakt, że ziarna pochodzą z jednego konkretnego miejsca, posiadają unikalny smak nie do pomylenia z żadnym innym, świetnie smakuje bez mleka i zazwyczaj jest średnio lub lekko palona, dla zachowania aromatu. Dzięki temu pod wieloma względami są tak wyjątkowe od chociażby mieszkanek wątpliwych jakościowo i mogących pochodzić z bardzo różnych miejsc.
W jaki sposób określa się kawę specialty?
Zajmują się tym wspomniani wcześniej Q-graderzy, którzy zajmują się profesjonalną oceną każdej partii kawy. Decyduje o tym specjalna punktacja SCA, stworzona przez Stowarzyszenie Kaw Specialty, które jest branżowym zrzeszeniem plantatorów, producentów i kaw wysokiej jakości. Ocena jest określana w skali punktowej, przy czym maksymalnie można uzyskać ich 100. Im wyżej zostanie oceniona dana partia, tym wyższej jest ona jakości. Najczęściej za kawy specialty uznaje się te, które uzyskają wynik powyżej 80 punktów, czyli mają ocenę bardzo dobrą. Warto pamiętać o tym, że zwykła kawa ze sklepu nigdy nie będzie w stanie osiągnąć takiego poziomu.
Czym różni się kawa specialty od kawy ze sklepu?
Jakością przede wszystkim, ale jest to bardziej złożone zagadnienie. Kawy specialty muszą wyróżniać się szczególnymi właściwościami, których zwykłe kawy sklepowe nigdy nie osiągną. Po pierwsze wysoko jakościowe produkty wiążą się ze szczególną kontrolą i chodzi tu zarówno o miejsce plantacji, warunki klimatyczne, rodzaj uprawy, sprawdzanie ziaren, aż przez dostawę i wypalenie. W przypadku kaw sklepowych tak szczegółowa kontrola nie jest przeprowadzana, co sprawia, że w takich partiach produktu jest o wiele większy odsetek ziaren wadliwych, nawet do 30% (specialty może ich mieć maksymalnie 1 – 1,5%).
